فردریک مایشر (1895-1844) به سفارش پدرش وارد دانشکدهی پزشکی شد، اما به علت دشواری در شنیدن، نمیتوانست با بیماران به خوبی ارتباط برقرار کند. از این رو تصمیم گرفت، وارد عرصهی پژوهشهای پزشکی شود. وی در سال 1868 پژوهشهای خود را زیر نظر فلیکس هوپ سیلر6 در دانشکدهی علوم طبیعی دانشگاه توبینگن آلمان آغاز کرد. در آن آزمایشگاه، هنگامی که هنو ز بسیاری از دانشمندان در مفهوم «سلول» شک داشتند، برخی از مولکولهای سازندهی سلولها استخراج شده بودند و پژوهش در زمینهی شیمی بافتها ادامه داشت.
بررسی شیمیایی سلولهای سفید خون، به عنوان موضوع پژوهشهای مایشر برگزیده شد. استخراج این سلولها از گرههای لنفاوی بسیار دشوار بود، اما در زخمهای چرک مقدار زیادی از آنها یافت میشود. از این رو، مایشر باندهای آلوده را از بیمارستان محلی جمعآوری و با کمک محلولی از نمک، گلبولهای سفید را از آنها جدا می کرد. مایشر در جریان یکی از آزمایشهایش، گلبولهای سفید را تحت تأثیر عصارهی معدهی خوک قرار داد. در آن زمان، دانشمندان میدانستند این عصاره ، آنزیمی دارد که باعث هضم پروتئینها میشود. امروزه آن آنزیم را با نام پپسین میشناسیم. وی چگونگی اثر عصاره را بر این سلولها، به دقت زیر میکروسکوپ پی گیری کرد. وقتی عصارهی معده ، پروتئینهای سفید خون را تخریب کرد، او مشاهده کرد که ساختار این سلولها از هم پاشید، اما هستهی آنها تا حدود زیادی سالم باقی ماند. به این ترتیب، او هستهی سلولها را از سیتوپلاسم جدا کرد.
در گام بعدی، هستهها را تحت تأثیر هیدروکسید سدیم قرار داد. افزودن این محلول قلیایی به ظرف حاوی هستهها، باعث تشکیل رسوب سفید رنگی شد که تجزیهی شیمیایی آن نشان داد، کربن، هیدروژن، اکسیژن، نیتروژن و درصد زیادی فسفر، عنصر های سازندهی آن هستند. پایداری در برابر عمل پپسین، چگونگی واکنش آن به حلالهای متفاوت و درصد فسفر بالا باعث شد که مایشر پیشنهاد کند، ماده غیر پروتئینی جدیدی را کشف کرده است. وی این ماده را نوکلئین به معنای «در هسته» نامید.
نوکلئوتید واحد سازنده اسیدهای نوکلئیک میباشند.
ساختمان
نوکلئوتید:ترکیب قند، فسفات و باز آلی نوکلئوتید ترکیبی متشکل از یک قند 5-کربنی (ریبوز یا داکسی ریبوز) اسید فسفریک (فسفات) و یکی از بازهای آلی پورین (آدنین، گوانین) یا پیریمیرین (سیتوزین، تیمین، یوراسیل ) میباشد.اغلب نوکلئوتید را نوکلئوزید فسفات میگویند. نوکلئوتیدها به دلیل اسید فسفریک ترکیب اسیدی هستند.
تغذیه درکم کاری تیروئید
علایم کم کاری تیروئید
در کم کاری تیروئید، سطح ترشح هورمون های تنظیم کننده ی سوخت و ساز ( متابولیسم ) بدن یا به عبارت دیگر، میزان مصرف چربی ها، پروتئین ها و کربوهیدرات ها، 15-40 درصد کاهش می یابد؛ بنابراین برخی علایم بیماری دقیقاً، برعکس علایم ناشی از پرکاری تیروئید است. شایع ترین این علایم عبارت اند از: کاهش ضربان قلب، خستگی، خواب آلودگی مفرط ، افت هوشیاری، اختلال حواس، کاهش حافظه، افزایش وزن بدن بدون افزایش مصرف غذا، یبوست، خشن شدن صدا، افتادگی پلک ها، پف آلود شدن صورت، عدم تحمل سرما، خشک و ضخیم شدن پوست و مو، سردرد و اختلال شدید د رعادات ماهیانه.
رژیم غذایی در کم کاری تیروئید:
1- برخلاف مبتلایان به پرکاری تیروئید، این بیماران باید از مصرف زیاد مواد غذایی گواتروژن پرهیز کنند و سبزی جات را به صورت پخته مصرف نمایند. مواد غذایی گواتروژن شامل انواع کلم، شلغم، روغن گلزا ( کانولا ) ، بادام زمینی، ارزن و سویا است.
2- سویا می تواند مانع جذب کافی داروهای تیروئید شود. بنابراین باید در مصرف آن احتیاط گردد.
3- توجه داشته باشید که از نمک در پایان پخت غذا استفاده کنید، زیرا در غیر این صورت ید موجود در نمک هنگام برداشتن درب ظرف غذا، همراه با بخار خارج می شود. در این صورت شما میزان ید کمتری از آن چه که انتظار می رود دریافت خواهید کرد. در ضمن نمک یددار را نباید در شیشه های شفاف و در معرض نور نگهداری کرد.
4- توجه کنید که زیاده روی در مصرف ید باعث کم کاری تیروئید خواهد شد.
5- تنظیم کالری دریافتی برای جلوگیری از افزایش وزن ضروری است. برای این منظور مشاوره با کارشناس تغذیه، همراه با استفاده از درمان دارویی توصیه می شود.
6- اطمینان نسبت به تأمین مقادیرکافی ویتامین های C ، A، E و ویتامین های گروه B به ویژه B2 ، B3 ، B6 که برای تولید هورمون تیروئید ضروری هستند لازم است. لذا مصرف منظم مواد غذایی زیر در برنامه ی غذایی روزانه توصیه می شود:
* منابع مناسب ویتامین C: توت فرنگی، آناناس، هندوانه، موز ، سیب زمینی و هلو .
* منابع مناسب ویتامین A: جگر، تخم مرغ ، ماهی های روغنی، سبزی های سبز رنگ ( به جز گیاهان خانواده ای کلم )، سبزی ها و میوه های زرد و نارنجی رنگ. هر چه این میوه ها و سبزی ها پررنگ تر باشند غلظت ویتامین در آنها بیشتر است.
* منابع مناسب ویتامین E: روغن های گیاهی،مغز دانه ها ( به جز بادام زمینی ) وغلات.
* منابع مناسب ویتامین B: غلات سبوس دار، گوشت گاو، گوشت ماکیان و ماهی .
* استفاده از منابع مناسب غنی از روی، نظیر غذاهای دریایی، گوشت قرمز، گوشت ماکیان و غلات سبوس دار.
* استفاده از مکمل مولتی ویتامین و املاح در کنار منابع غذایی بالا.
*مصرف منظم منابع غنی از فیبر، نظیر سبزی ها، میوه هایی مانند انجیر، آلو، سیب ، مرکبات، همچنین حبوبات و غلات سبوس دار، برای برطرف شدن یبوست.
*نوشیدن آب به مقدارکافی (حداقل 7 لیوان) بسیار ضروری است.
* پرهیز از مصرف قند های ساده مانند قند و شکر، شیرینی جات و ...
* پرهیز از مصرف زیاد نوشیدنی های کافئین دار، میانه روی در مصرف فرآورده های شیری و گندم.
* استفاده از منابع غنی از آهن مانند جگر، گوشت قرمز و غلات غنی شده با آهن، به ویژه در افرادی که دارای کم خونی ناشی از فقر آهن نیز می باشند.
* استفاده از منابع غنی B12 مانند جگر گاو، جگر مرغ، گوشت گاو، ماهی قزل آلا به ویژه در افرادی که دارای کم خونی ناشی از کمبود این ویتامین هستند. عدم توجه به کم خونی با هر منشائی که باشد، در تشدید ضعف و خستگی و بسیاری از علایم دیگر مؤثر خواهد بود.
* استفاده از اسیدهای چرب ضروری به ویژه مکمل امگا – 3 که منبع غنی آن ماهی های روغنی آب های سرد هستند، می تواند در تخفیف برخی علایم مفید باشد. کمبود اسیدهای چرب ضروری می تواند باعث بر هم خوردن تعادل در عملکرد غده ی تیروئید شود.
با توجه به آن چه که ذکر شد، اصلاح رژیم غذایی با توجه به نوع بیماری تیروئید بسیار مهم است.در ضمن باید در نظر داشته باشید که در پرکاری و کم کاری تیروئید، رژیم غذایی هرگز نمی توان جایگزین درمان دارویی باشد؛ بلکه باید به عنوان یک اقدام تکمیلی بسیار مفید همراه با درمان دراویی در طول زندگی مورد توجه قرار گیرد.
دیابت یا بیماری قند هنگامی بوجود میآید که هورمون انسولین - عامل تنظیمکننده قند خون - یا به اندازه کافی در بدن تولید نمیشود یا بافتهای بدن به آن به درستی پاسخ نمیدهند.
در نتیجه سوخت وساز قند در بدن مختل میشود و قند خون از حد طبیعی خود بالاتر میرود، و در نهایت علائم شاخص دیابت به صورت پرخوری، پرنوشی و پرادراری ظاهر میشود.
هورمون انسولین که از سلولهای جزایر لانگرهانس در غده لوزالمعده به درون خون ترشح میشود، کارکردهای مختلفی در بدن دارد، و از جمله ورود قند را از خون به درون سلولها تسهیل میکند تا سلولها بتوانند برای تامین انرژی خود از آن استفاده کنند.
در صورت کمبود یا عدم تاثیر انسولین قند نمیتواند وارد سلولها شود، در نتیجه قند خون بالا میرود. بالا رفتن قند خون علاوه بر ایجاد علائم حادی که در بالا به آن اشاره شد، در درازمدت باعث آسیب رساندن به تقریبا هر عضو حیاتی بدن از جمله قلب، مغز، چشم، کلیهها و ... میشود.
دیابت را بر حسب علت ایجاد بیماری به دو گروه تقسیم میکنند:
دیابت نوع 1 یا دیابت نوجوانان، که نوعی بیماری خودایمنی است و در نتیجه تخریب نابجای سلولهای مولد انسولین بوسیله دستگاه ایمنی بدن رخ میدهد. علت این بیماری که معمولا افراد را در سنین نوجوانی درگیر میکند، دقیقا مشخص نیست و علاجی هم برای آن وجود ندارد.
این بیماران مجبورند از همان ابتدا با تزریق انسولین خارجی کمبود این هورمون را در بدن رفع کنند و قند خود را در حالت عادی نگه دارند.
دیابت نوع 2 یا دیابت بزرگسالان معمولا در میانسالی بروز میکند و زمینه ارثی در ایجاد آن دخیل است. این نوع دیابت به علت مقاومت پیدا کردن سلولهای بدن به انسولین رخ میدهد.
لوزالمعده مبتلایان به این نوع دیابت انسولین تولید میکند، اما این مقدار آنقدر کافی نیست که سطح قند خون یا گلوکز را در حد عادی حفظ کند. یک عامل مهم در ایجاد مقاومت به انسولین و بالارفتن قند خون در این بیماران چاقی آنهاست.
دیابت نوع 2 نیز علاجی ندارد، اما کارهای مختلفی میتوان برای اداره درمانی و نیز پیشگیری از آن انجام داد. برای کنترل و جلوگیری از این بیماری باید رژیم غذایی سالم مصرف کرد، به مقدار کافی ورزش کرد و وزن خود را متعادل نگهداشت.
بیمارانی که این اقدامات در آنها موثر واقع نشود، معمولا تحت درمان با قرصهای خوراکی پایینآورنده قند خون قرار میگیرند؛ البته ممکن است در درازمدت این قرص ها تاثیر خود را از دست بدهند و بیمار مجبور شود با تزریق انسولین قند خون خود را طبیعی نگهدارد.
کنترل دقیق دیابت و طبیعیکردن قند خون در هر دو نوع این بیماری میتواند باعث جلوگیری از بروز عوارض درازمدت تهدید کننده حیات ناشی از آن شود و عمر طبیعی بیماران را تضمین کند.
دیابت نوع 2 بسیار شایع تر از دیابت نوع یک است به طوری که 90 تا 95 درصد بیماران به نوع 2 دیابت مبتلا هستند.