تنبلی چشم نوعی اختلال چشمی است که در کودکان در حال رشد اتفاق می افتد. دراین حالت اختلاف کیفیت تصاویر بین دو چشم راست و چپ قابل ملاحظه می باشد به گونه ای که تصویری که توسط یک چشم ایجاد می شود. تارتر و نادرست تر از چشم دیگر است. لذا از آنجایی پیامهای عصبی که از چشم مبتلا به مغزمی روند ضعیفتر است، مغز ترجیح می دهد که اطلاعات خود را از چشم قوی تر دریافت کند و اگر این اختلالات درمان نشود مغز بطور کامل تنها پیامها را از چشم سالم دریافت کرده و چشم تنبل کنار گذاشته می شود . به عبارت دیگر چشم ضعیف دیگر قادر به دیدن صحیح تصاویر نخواهد بود.

انتخاب پیامهای مغزی از چشم ها توسط مغز فرآیندی است که در همان ابدای تکامل مغر در دوران کودکی ایجاد می شود. این زمان بحرانی از زمان تولد بوده و گاهی تا سن 6 الی 9 سالگی نیز ادامه می یابد. اگر در طی این دوران تنبلی چشم تشخیص داده نشده و درمان نشود، مغز چشم مبتلا را کنار می گذارد و منجر به از دست دادن توان چشم در طول حیات خواهد شد.

 تنبلی چشم علل مختلف دارند که شامل :                          

1-    1- استرابیسموس ( لوچی چشم ) : کودکان مبتلا به این اختلال در زمان استفاده از هر دو چشم در یک زمان جهت دیدن یک شئ دچار دو بینی می شوند. برای جلوگیری از بروز دو بینی کودک یاد می گیرد که برای دیدن اشیاء از یک چشم استفاده کند.

 2-  اختلالات مربوط به دوربینی یا نزدیک بینی شدید: اگر کودکی دچار دور بینی یا نزدیک بینی شدید باشد ممکن است این اختلالات هر دو چشم را به یک اندازه مبتلا نکرده باشد. به عنوان مثال ممکن است یک چشم بطور کامل و طبیعی عمل کند در حالیکه تصاویر حاصل از چشم دیگر تار باشد. در این حالت مغز به تدریج یاد می گیرد که تصاویر حاصله از چشم معیوب را نادیده بگیرد.

3-     اختلالات ساختاری :  گاهی اوقات وجود اختلالات ساختاری نظیر آب مروارید مادرزادی، وجود لکه برروی قرنیه و یا افتادگی مادرزادی پلکها منجر به ایجاد اختلال در بینایی کودک شود.

علائم

  معمولاً تنبلی چشم منجر به بروز علامتی نمی شود . گاهی اوقات والدین بخاطر مشاهده بعضی علائم نظیر نیمه باز کردن پلکها و چپ کردن چشم ها یا دادن وضعیتهای خاص به سر جهت دیدن اشیاء، متوجه وجود اشکال در بینایی کودک خود خواهند شد. در بسیاری از موارد نیز مشکل از طریق انجام معاینات خاص تشخیص داده می شود.

          دوربینی حالتی است که در آن فرد اشیاء دور را به وضوح می بیند اما اشیاء نزدیک را ناواضح مشاهده می کند. اگر فردی دچار دوربینی باشد ممکن است قطر قدامی خلفی چشم وی از حد طبیعی کوچکتر باشد .

            معمولاً دور بینی از زمان تولد وجود داشته و گاهی جنبه ارثی دارد. بسیاری از افراد ممکن است متوجه وجود این شکل در خود نباشند، زیرا عدسی چشم تا حدی از خود انعطاف پذیری نشان می دهد تا این حالت را جبران سازد. بنابراین بسیاری از افراد مبتلا به دوربینی ممکن است نیازی به عینک یا لنز نداشته باشند،اما همچنان که سن افزایش می یابد، عدسی قابلیت تغییر پذیری خود را از دست می دهد و دیگر قادر به ایجاد سازگاری مطلوب جهت جبران اختلال نخواهد بود.

          از طریق انجام معاینات چشمی می توان به وجود دوربینی پی برد. این اختلال به راحتی با استفاده از عینک، لنزهای تماسی یا جراحی قابل اصلاح است.578;.578;.578;.578;.578;.578;.578;.578;.578;.578;.578;.578;.578;.578;.578;.578;.578;.578;.578;.

 علائم نشانه ها

          علائم و نشانه ها شامل تاری اشیاء نزدیک، نیمه باز کردن چشم و فشار بر چشمها جهت دیدن اشیاء نزدیک، فشارهای چشمی که خود سبب بروز درد، سوزش یا گاهی سردرد می شود و ایجاد اختلال و ناراحتی چشمی در حین انجام کارهای نزدیک نظیر کتاب خواند، نقاشی یا نوشتن می باشد.

علل

          هر چشم دارای دو بخش است که سبب متمرکز شدن پرتوهای نوری منعکس شده از شیء می شود. این دو بخش شامل قرنیه ( پرده شفاف مقابل کره چشم ) و عدسی ( ساختاری شفاف در داخل چشم ) می باشد. در یک چشم سالم هر کدام از این قسمتها بخشی از پرتوهای نوری حاصل از اشیاء را متمرکز می سازند به گونه ای که نهایتاً تصویر روشنی بر روی قسمت خلفی چشم یعنی شبکیه می افتد. در مواردیکه انحنای قرنیه یا عدسی از حالت طبیعی خارج باشد، تصاویر بر روی شبکیه نمی افتند و تصویر اشیاء تار می شود. این حالت را اصطلاحاً عیب انکساری چشم می گویند و زمانی ایجاد می شود که انحنانی قرنیه و یا اندازه چشم از حد طبیعی کمتر باشد. در نتیجه تصویر اشیاء در پشت چشم می افتد.

در چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمود؟

          اگر شدت دوربینی به اندازه ای باشد که در انجام کارهای روزمره بطور مطلوب اختلال ایجاد کند یا کیفیت تصاویر حاصله به نحو مطلوبی نباشد، باید به پزشک مراجعه کرد.